Ons lichaam zit vol slimme trucjes om zich op temperatuur te houden. Voor ons lichaam zijn de vitale organen altijd prioriteit. Dat zijn de hersenen (hoofd), hart en longen (romp). De armen en benen komen aan bod als de vitale organen optimaal functioneren.

Temperatuur regelen

Zo werkt dat ook met de verdeling van warmte. De vitale organen werken het meest optimaal bij een temperatuur tussen 35,5 en 37,8 °C. Dat betekent bij warm weer dat de temperatuur kan oplopen en het lichaam gekoeld moet worden en bij koud weer de lichaamstemperatuur kan dalen en opgewarmd moet worden.

Het lichaam regelt dat via de huid. Zo kan het de doorbloeding in de huid open zetten bij warm weer (de haarvaten verwijden). Hierdoor wordt de huid rood en voelt deze warm aan. De lucht en transpiratie zorgen voor afvoer van warmte via de huid.

Bij koud weer zet het lichaam de doorbloeding van de huid op een lager pitje (de haarvaten vernauwen). Het belangrijkste is namelijk de vitale organen op temperatuur houden. Hierdoor zien we vaker een bleke huid bij koud weer en zijn handen en voeten kouder.

Wintertenen

Bij aanraking van de huid, wordt de huid bleek. Dat komt omdat je de doorbloeding van de huid kort dichtdrukt. Bij het loslaten, zien we de huid snel weer roze worden. Bij een donkere huid is dit wat lastiger te zien. 
Soms duurt het erg lang voor de huid weer roze kleurt. De oppervlakkige doorbloeding is dan vertraagd (ook wel vertraagde capillaire refill genoemd). Wanneer deze trager is, zien we dat mensen continu gevoeliger zijn voor koude voeten en handen. Dat komt omdat deze aan het lichaamsuiteinde zitten en dus een langere afstand moeten afleggen dan vaten dichtbij de vitale organen. Hierdoor kunnen wintertenen/ winterhanden ontstaan. De tenen of vingers kleuren dan langere tijd wit of worden rood/blauw en voelen erg koud aan. Bij opwarming zijn ze vaak pijnlijk en kunnen ze jeuken. Vaak ontstaan er kleine wondjes door een verminderde doorbloeding aan de oppervlakkige huid.

Behandeling wintertenen

Het belangrijkste is de vaten open te houden door warme kleding te dragen, te stoppen met roken om de doorbloeding te verbeteren (!), voldoende lichaamsbeweging te hebben en de huid soepel te houden door deze in te vetten.

Bij het fenomeen van Raynaud spelen vergelijkbare klachten als bij wintertenen/ winterhanden. Deze zijn niet specifiek voor de winter, maar kunnen het hele jaar aanwezig zijn. Dit heeft te maken met verkramping van de oppervlakkige vaten. Hier kunnen symptomen versterkt worden door stress en medicatie. In zeldzame gevallen kan ingrijpen van een arts nodig zijn. Denk aan vaatverwijdende medicatie of een operatie waarbij zenuwen die naar de bloedvaten lopen worden onderbroken door een injectie of operatie. De arts maakt dan een afweging of de risico’s opwegen tegen de kwaal.